Yazar/lar: Tolga Çakmak
Kaynak:Cumhuri̇yet’i̇n 100. Yılında Bi̇lgi̇ Ve Belge Yöneti̇mi̇ Teknoloji̇si̇nde Güncel Yaklaşımlar
Sayfa: 987-1010
Yayınyeri, Yayınevi: İstanbul Üniversitesi Yayınevi
ISBN: 978-605-07-1614-6
Öz
Kütüphaneler koleksiyonlarındaki bilgi kaynaklarına yönelik çeşitli üst verilerin üretimi, kayıt altına alınması ve paylaşılması gibi işlemler yapmaktadır. Çoğunlukla teknik hizmetler çerçevesinde gerçekleştirilen bu işlemler kataloglama ve sınıflama, kurumsal açık arşiv yönetimi, dergi yönetim sistemi uygulamaları gibi boyutlarda çeşitlenmektedir. Bu çeşitlilik içerisinde farklı yapılarda ve türlerde üst veri yönetimine dönük süreçler gerçekleştirilmektedir. Kütüphanelerde üst veri uygulamalarında hatalı veri değeri girişi, üst veri alanlarının hatalı kullanımı, üst veri dönüştürme süreçlerinden kaynaklanan bilgi kayıpları ve tutarlılıkla ilgili sorunlar yaşanabilmektedir. Bu sorunların çözümünde ve bilgi erişimin etkililiğinde üst veri kalitesinin önemli bir yeri bulunmaktadır. Bu doğrultuda çalışmada kütüphanelerin teknik hizmetler bağlamındaki iş süreçlerinde bulunan üst veri kalitesinin değerlendirilmesinde izlenen yaklaşımların sunulması amaçlanmaktadır. Belirlenen amaç doğrultusunda üst veri kalite ölçütleri ve bu ölçütlerin içerikleri literatürdeki çalışmalar çerçevesinde açıklanmaktadır. Konuyla ilgili çalışmalar incelendiğinde genellikle ilk aşamada üst verinin kalitesinin makinece okunabilirlik açısından çeşitli doğrulama mekanizmalarıyla değerlendirildiği dikkati çekmektedir. Bu aşamanın ardından üst veri kalitesinin değerlendirilmesinde kullanılan ölçütlerin tamlık, doğruluk ve ilgililik gibi konularla birlikte ilgili sistemlerin işlevsel gereklilikleri ve içerik geliştirmeye bağlı olarak ortaya çıkan ihtiyaçlar çerçevesinde şekillendiği görülmüştür. Çalışma sonuçlarında ise kütüphanelerin kullanım amaçları çerçevesinde üst veri kalitesinin değerlendirilmesine yönelik otomatik ve doğrudan kontrol mekanizmaları oluşturmalarının gerekli olduğuna, bu mekanizmalar ile yapılacak değerlendirmelerin belirli sürelerde tekrarlanmasının gerekliliğine değinilmektedir. Üst veri kalitesi yüksek olan ve bu kaliteye yönelik farkındalıkla hareket edilen kütüphanelerde üst veri açısından bulunabilir, erişilebilir, birlikte çalışabilir ve yeniden kullanılabilirlik özelliklerine sahip uygulamaların gerçekleştirilmesi mümkün olabilmektedir.
Atıf
Çakmak, T. (2024). Kütüphanelerde üst veri kalitesinin değerlendirilmesi. Pervin Bezirci ve Işıl İlknur Sert (Editör). Cumhuri̇yet’i̇n 100. Yılında Bi̇lgi̇ Ve Belge Yöneti̇mi̇ Teknoloji̇si̇nde Güncel Yaklaşımlar içinde (s.987-1010). İstanbul Üniversitesi Yayınevi
