Yazar/lar: Tolga Çakmak ve Hande Gülbay
Kaynak: Bilgi Yönetimi
Cilt/Sayı/Sayfa: 7(1), 55-69
DOI: 10.33721/by.1449660
Öz
Bu çalışmada süreli yayınların bir türü olan ve basılı ortamda bulunan dergilere atanan konu başlıklarının Makinece Okunabilir Kataloglama (MAchine Readable Cataloging, MARC) standardıyla uyumluluğunun içerik ve yapısal olarak analiz edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada rastgele belirlenmiş ve basılı ortamda bulunan 13 dergiye 14 üniversite kütüphanesinin atadığı konu başlıkları incelenmiştir. Bu doğrultuda 485’i 650 Konu Ek Girişi – Konu Terimi alanında ve 32’si 651 Konu Ek Girişi – Coğrafi Ad alanında olmak üzere toplam 517 konu başlığı girişi toplanmıştır. Toplanan girişler MARC Bibliyografik Çerçevesinin her iki alana yönelik kurallarıyla karşılaştırılmış ve tanımlayıcı istatistiklerle analiz edilmiştir. Bulgularda 650 alanında ikinci göstergenin çoğunlukla Kongre Kütüphanesi Konu Başlıkları Listesi’nin kullanıldığını gösterecek şekilde verildiği ancak göstergenin bu şekilde kullanıldığı 433 girişin 245’inin içeriğinin Türkçe dilinde olduğu belirlenmiştir. 47 girişte MARC 21 standardında belirtilenden farklı olarak ikinci göstergenin boş bırakıldığı görülmüştür. Araştırmada öne çıkan bir diğer bulguda ise 650 alanının kullanıldığı 485 girişin yaklaşık üçte birlik bölümünde (%34) alt bölümleme alanlarında verilebilecek içeriklerin konu başlığı alt alanında verildiği tespit edilmiştir. Ayrıca sekiz kütüphane yedi derginin konu başlığında dergi adını, dokuz kütüphane sekiz dergide coğrafi adı, iki kütüphane iki dergi kaydında kişi adını, bir kütüphane bir dergi kaydında bilgi kaynağı türünü ana konu başlığı olarak atamıştır. 650 alanına benzer şekilde 651 alanında da Türkçe içerikler göstergelerde uygun şekilde belirtilmeden konu başlığı olarak verilmiştir. Araştırmada konu girişleri için göstergelerde kullanılan kodlar ile alt alanlarda verilen bilgilerin örtüşmemesi, alt bölüm alanlarının hatalı kullanımı, alan içeriklerinde eser adı bilgilerinin verilmesi gibi hataların yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu doğrultuda MARC 21 standardında belirtilen yapısal ve içeriğe ilişkin yönlendirmeler açısından uyumsuzlukların olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kütüphane ve bilgibilim literatüründe süreli yayınlara konusal erişime dair sınırlı sayıda çalışma yer almaktadır. Bu çalışmadan elde edilen bulgular, konuyla ilgili sorunların tespiti hususunda araştırmacılara ve bilgi profesyonellerine yol gösterici olacaktır.
Atıf
Çakmak, T. ve Gülbay, H. (2024). Kütüphane kataloglarında basılı süreli yayınlara konusal erişim: 13 Dergiye atanan konu başlıklarına yönelik bir analiz. Bilgi Yönetimi, 7(1), 55-69. https://doi.org/10.33721/by.1449660
